• بیماری‎های قابل انتقال بین انسان و حیوانات(Zoonotic Diseases) :

  بیماری‎های قابل انتقال بین انسان و حیوان (Zoonoses) به بیماریهای عفونی گفته می شود که میتواند از حیوان اهلی یا وحشی به انسان و یا از انسان به حیوان منتقل شود. لذا این بیماریها در دو گروه عفونت های منتقله از حیوان به انسان (Zooanthroponoses) و بیماری‎های منتقله از انسان به حیوانات  (Anthropozoonoses) طبقه بندی شده‏اند. این بیماری‎ها همچنین به دو گروه بیماریهای مشترک با تماس تصادفی Casual Contact)) و یا تماس فعال (Active Contact) تقسیم‎بندی می شوند. از مجموع بیش از 1400 عامل بیماریزای شناخته شده که انسان به آنها مبتلا می شود، بیش از 60 درصد آنها مشترک بین انسان و حیوان می باشند.

  نوزادان و کودکان تا سن 5 سالگی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماریهای مشترک قرار دارند زیرا آنها دستان خود را پس از تماس به حیوانات خانگی شستشو نمی دهند و انتقال دهانی مدفوعی در بین آنها بیشتر اتفاق می افتد. همچنین زنان باردار، سالمندان و افراد مبتلا به بیماری های مزمن و تضعیف کننده ایمنی به واسطه کاهش یا ضعف سیستم ایمنی بدن آنان بیشتر از افراد بالغ سالم در معرض خطر ابتلا به بیماری های مشترک هستند.

  میزان احتمال خطر ابتلا به بیماری‎های قابل انتقال بین انسان و حیوان :

  برای افراد بالغ و کودکان بالای 5 سال سالم ، احتمال خطر ابتلا به این بیماریها در ارتباط با یک همستر خانگی در حد درجه 1 است.

• برای گروه‏های در معرض خطر از جمله افراد مبتلا به ضعف ایمنی (

•  

کودکان به دلیل ریسک بالای ابتلا به انواع بیماریها نباید انواع حیوانات از جمله جوجه تیغی، همستر، جوجه، مارمولک یا لاک‎پشت را در خانه نگهداری کنند و یا از نزدیک با آنها در تماس باشند. در کنار این مسئله که آنها می توانند حامل میکروب‏های بسیار خطرناک و گاه کشنده ای باشند، بیشتر از سگ و گربه ها نیز مستعد چنگ زدن و گاز گرفتن هستند که بویژه برای کودکان زیر 5 سال خطر بیشتری خواهد داشت.کودکان زیر 5 سال آسیب پذیرترند زیرا سیستم ایمنی آنها در حال تغییر و تکامل است بعلاوه در این سنین آنها بیشتر دست خود را دردهانشان می کنند.

بیماری های قابل انتقال بین انسان و همستر :

همستر ها بندرت در انتقال بیماری به انسان شرکت دارند. با این وجود هر کدام  از عوامل بیماری های زیر ممکن است در یک فرصت مناسب توسط همسترها حمل شده و به انسان انتقال یابد.

درماتوفیتوز Dermatophytosis (کچلی قارچی ، درماتو مایکوز Dermatomycosis)

عفونت قارچی پوست توسط یکی از انواع قارچ های میکروسپوریوم یا تریکوفیتون ایجاد می شود. در انسان‌ها ممکن است نواحی پوست قرمز با اطراف مشخص ، برجسته و خارش‎دار توسعه یابد که اغلب نسبت به مرکز روشن‎تر هستند و بنابراین ظاهری حلقه ای دارند. قارچ ها از طریق تماس با پوست، خز یا پوسته های بدن حیوان آلوده به ویژه اگر پوست فرد آسیب دیده یا مرطوب باشد، انتقال می‌یابند. نشانه های درماتوفیتوز در همستر می تواند دامنهای از هیچ گونه ضایعه‎ای در همه بخش‎های بدن تا وجود ضایعات خشک ، فلس مانند ، مدور روی سر ، اندام ها ، گوش ها و بدن متغییر باشد. این عارضه متداول‎ترین بیماری قابل انتقال از جوندگان به انسان است.

کوریومننژیت لیمفوسیتیک (Lymphocytic Choriomeningitis)(LCM) :

ویروس این بیماری در سال 1975 کشف شده و از خانواده آرناویریده می‎باشد. ویروس لیمفوسیتیک کوریومننژیت دامنه وسیعی از جوندگان وحشی، موش‎های خانگی و گونه‌های حیوانات آزمایشگاهی از جمله موش، همستر و خوکچه هندی را آلوده می‌کند. ویروس عامل بیماری از راه ادرار، مدفوع، شیر و بزاق دفع می‌شود. این یک عفونت ویروسی است که بطور مشخص باعث ایجاد نشانه‎های بالینی نمی شود یا بیماری شبه آنفلوانزا خود محدود شونده خفیفی را در افراد مبتلا به ضعف ایمنی ایجاد می کند. موش در حقیقت میزبان مخزن است اما تماس با موش می‎تواند منجر به عفونت در همستر و خوکچه هندی شود. این ویروس بطور طبیعی در جوندگان دست آموز خانگی از جمله همستر، جربیل  و خوکچه هندی پیدا نمی‎شود. به هر حال آنها می توانند پس از تماس با موش خانگی وحشی در پرورشگاه ها ، فروشگاه های حیوانات خانگی یا خانه آلوده شوند. همچنین بندپایان گزنده مانند جربها و کنه‌ها و پشه‌ها ناقلین مهم این ویروس هستند. انسان نیز به ندرت بدنبال تماس با همستر آلوده به ویروس لمفوستیک مننژیت ممکن است آلوده شود. انسان از راه تنفسی، خراش‌های پوستی، مخاط چشم، بینی و دهان با بافتها، مدفوع، ادرار، خون و سایر ترشحات حیوان آلوده و حتی بلع غذای آلوده به ادرار و مدفوع و احتمالا گاز گرفتن همستر آلوده مبتلا می شود. بیماری می تواند از طریق لمس کردن و دست زدن به اشیاء بی جان از جمله بستر ، گرد و خاک ، ظرف غذا و ... نیز انتقال یابد.

این بیماری ویروسی معمولا در موش صحرایی یک عفونت مزمن و در همسترها یک عفونت بدون نشانه ایجاد می کند. نشانه‎های بیماری شدید در همستر شامل کاهش فعالیت، از دست دادن اشتها، پوشش زبر و خشن است و سپس حیوان ممکن است کاهش وزن، وضعیت خمیده، التهاب پلک‎های چشم و در نهایت مرگ را تجربه کند. عفونت با این ویروس متداول نیست زیرا حدود  5 درصد جمعیت جوندگان در نواحی شهری از نظر سرمی مثبت هستند یعنی تنها 5 درصد افراد در معرض ویروس قرار دارند. بنابراین بندرت انسان بطور واقعی به این ویروس مبتلا می شود. در افراد بالغ با سیستم ایمنی طبیعی عفونت ویروس لمفوسیتیک مننژیت بدون نشانه است اما ممکن است بیماری خفیف شبه آنفلوانزا با نشانه های بالینی شامل تب ، بی اشتهایی، درد عضلانی ،سردرد ، تهوع و استفراغ و بیقراری گزارش شود. در افراد مبتلا به نقص ایمنی عفونت ویروس LCMV   می تواند خیلی شدید و حتی کشنده باشد. نشانه های شدیدتر بیماری می تواند شامل لنفوآدنوپاتی، مننگوانسفالیت و نشانه‌های عصبی، سردرد شدید، ادم پلکها و افزایش فشار مایع مغزی- نخاعی شود. اگر یک زن در مدت بارداری آلوده شود،  سقط جنین یا نقایص مادرزادی شدید مانند هیدروسفال مادرزادی ، کوریورتینیت ، کوری و تاخیر در رشد ذهنی ممکن است رخ دهد. علی رغم گزارشات شیوع این بیماری در انسان و انتقال آن از همستر ها در سال ١٩٧٤ ولی منبع آلودگی در موش‎ها بیشتر از همسترها است. به دنبال افزایش نگهداری همستر موارد متعددی از رخداد بیماری در انسان گزارش شده است. بعنوان نمونه در بهار 2005 ویروس عامل لمفوسیتیک مننژیت باعث مرگ سه فرد دریافت کننده اندام‎های پیوندی شد و این در حالی بود که همه آنها اندام‎ها را از دهنده یکسان دریافت کرده بودند. در نهایت ویروس از اندام همستر خانگی دهنده اعضاء جدا شد.

هاری ( Rabies):

هاری در جوندگان کوچک مانند موش خانگی ، موش صحرایی و سنجاب بسیار غیر متداول است. بیماری گاهی اوقات در جوندگان بزرگ مانند موش خرما دیده می شود. هاری یک عفونت ویروسی سیستم عصبی است که تقریبا پس از تظاهر نشانه‌های بالینی صد در صد کشنده است. انتقال ویروس هنگامی که بزاق یک حیوان آلوده در تماس یا یک زخم (از قبیل یک گزیدگی یا خراشیدگی) یا غشاء مخاطی قرار می گیرد، اتفاق می افتد. همسترها خیلی بندرت با ویروس هاری آلوده می‎شوند زیرا آنها بطور بارز پس از ضربه یا جراحت جسمی ناشی از گزیدگی یک حیوان هار تلف می‌شوند. به هر حال همستر می تواند از گزش یک خفاش هار زنده بماند و آلوده شود. تنها چند مورد گزیدگی انسان با همسترهای هار اساسا در قاره آمریکا گزارش شده است اما به تازگی یک همستر هار که با تعدادی از کودکان یک مدرسه تماس داشته در کانادا پیدا شده است.

عفونت ناشی از گونه های انگل کرم های نواری Hymenolepis و Rodentolepis

کرم های نواری کوتاه موش، Rodentilepis nana و کرم نواری موش صحرایی، Hymenolepis diminuta می توانند همسترها را آلوده کنند و ممکن است انسان را هم آلوده نمایند. هر دو ممکن است از طریق خوردن میزان واسط آلوده از جمله کک و سوسک انتقال یابند اما R. nanaمی تواند بطور مستقیم از طریق بلع تصادفی مواد آلوده به مدفوع انتقال یابد. عفونت در انسان بندرت باعث ایجاد علائم بالینی شده و معمولا بدون نشانه است و اغلب کرم های بالغ به طور خود بخود ممکن است در مدت 4 تا 6 هفته بدون درمان خاصی بمیرند اما در آلودگی شدید در روده کوچک ممکن است درد شکم ، تهوع ، استفراغ و اسهال ایجاد شود.

سالمونلوز (Salmonellosis) :

یک عفونت باکتریایی است که به وسیله سروتیپ‎های متعدد سالمونلا تیفی موریوم (Salmonella typhimurium) ایجاد می‎شود. سالمونلا بطور معمول با بهداشت نامناسب و ضعیف یا پخت ناکافی غذا در مدت آماده سازی غذا ایجاد می شود.  این باکتری در مدفوع بسیاری از حیوانات به وِیژه حیوانات خانگی وجود دارد. خزندگان به طور اختصاصی احتمال دارد که مخزن سالمونلا باشند. همچنین لاک‌پشت‎های خانگی منبع اولیه سالمونلا هستند. یافته های جدید نشان داده که با دست زدن به جوندگان خانگی بطور بالقوه احتمال خطر انتقال سالمونلا به ویژه برای کودکان وجود دارد. عفونت سالمونلایی بطور مشخص اسهال ایجاد می کند اما در برخی موارد می تواند موجب بیماری شدیدتری نیز بشود. باکتری از طریق مدفوع یک حیوان آلوده دفع می شود که ممکن است نشانه اسهال را نشان دهد یا نشان ندهد. انتقال از طریق روش مدفوعی دهانی بطور مستقیم از طریق دست آلوده یا مصرف آب و غذایی آلوده به مدفوع جوندگان اتفاق می افتد. سالمونلا در همستر بیشتر عفونت بدون نشانه یا تحت بالینی ایجاد می کند. اولین موارد شیوع سالمونلوز انسانی ناشی از سالمونلا تیفی موریوم همراه با انتقال از جوندگان خانگی سال 2004 در امریکا در بین 5 پسر چهار ساله در ایالت‌های کارورلینای جنوبی و مینسوتا اتفاق افتاد که با تب بالا، موارد شدید اسهال آبکی و قولنج و درد شکمی و استفراغ دست کم 12 تا 72 ساعت پس از تماس با همسترهای بیمار همراه بوده است. این بیماری در انسان معمولا 4 تا 7 روز طول کشید و در افراد بالغ سالم بدون درمان بهبود یافتند اما در کودکان بیماری شدیدتر بوده و آنها در بیمارستان بستری شدند. همسترها نشانه‌های بالینی خواب آلودگی و اسهال را بلافاصله پس از خریداری از یک فروشگاه حیوانات خانگی نشان داده و دو تا هفت روز بعد تلف شدند.